سجاد رحیمی مدیسه

در این روزهای پرتنش که سایه بحران و تهدید جنگ بر کشور ما سنگینی می‌کند، وظیفۀ مدیریت سرمایۀ انسانی از همیشه حیاتی‌تر است.

کارکنان در زمان بحران، نه به دستورالعمل، بلکه به انسان‌ها روی می‌آورند. آن‌ها به‌دنبال شفافیت، امنیت روانی و رهبری معنادار هستند و اغلب، این نیاز را در تیم منابع انسانی جستجو می‌کنند.

در شرایط ناپایدار منطقه‌ای، بیش از هر زمان دیگر، به بازتعریف “رهبری منابع انسانی در بحران” نیاز داریم.

چهار دسته بحران اصلی که مدیریت سرمایۀ انسانی باید آمادۀ آن باشند:

1️⃣ اختلالات عملیاتی
مانند زلزله، قطعی زیرساخت‌ها، یا حملات سایبری که ساختار فیزیکی یا دیجیتال را مختل می‌کنند.
✅ وظیفه منابع انسانی: طراحی سناریوهای جایگزین، مدیریت نیروی دورکار و اطمینان از دسترسی کارکنان به پشتیبانی روانی در لحظه‌ی بحران.

2️⃣ تهدیدات سلامت و ایمنی
از بیماری‌های همه‌گیر گرفته تا حملات مسلحانه یا خطرات محیط کار.
✅ وظیفه منابع انسانی: هماهنگی سریع با نهادهای ایمنی، اجرای سیاست‌های مراقبتی و اطمینان از سلامت جسمی و روحی کارکنان.

3️⃣ بحران‌های اعتباری و رسانه‌ای
مانند رسوایی‌های داخلی، اشتباهات رسانه‌ای یا شکایات عمومی.
✅ وظیفه منابع انسانی: حمایت از رهبر سازمان در مدیریت بحران، حفظ صداقت در ارتباطات درونی و بازیابی حس تعلق و اعتماد کارکنان.

4️⃣ تنش‌ها و بحران‌های درون‌سازمانی
مانند استعفای ناگهانی مدیران ارشد، افشای تبعیض یا فساد درونی.
✅ وظیفه منابع انسانی: رهبری با شفافیت، اجرای عادلانه سیاست‌ها، و ایجاد فضای امن برای ابراز نگرانی کارکنان

🔶 شش گام حیاتی برای آمادگی منابع انسانی در بحران:

1️⃣ برنامه‌ریزی شفاف: تدوین نقشه عملیاتی دقیق با تعیین وظایف خاص برای منابع انسانی.

2️⃣ ساختار ارتباطی آماده: تعیین کانال‌های اطلاع‌رسانی و نقش‌ها در شرایط اضطراری.

3️⃣ تمرین پیش از بحران: برگزاری مانورها و شبیه‌سازی برای آمادگی واقعی.

4️⃣ پشتیبانی روانی مستمر: فراهم‌سازی دسترسی آسان و بی‌دردسر به منابع سلامت روان.

5️⃣ توانمندسازی مدیران میانی: آموزش‌ مهارت‌های ارتباطی و همدلانه در شرایط حساس.

6️⃣ یادگیری از بحران‌ها: مستندسازی و بازنگری منظم پس از هر تجربه بحرانی.

🔶 نقش منابع انسانی در رهبری بحران:
در لحظات بحرانی، مدیریت سرمایۀ انسانی در خط مقدم هدایت سازمان قرار می‌گیرد. این نقش سه‌بعدی و حیاتی است:

1️⃣ارتباط مؤثر: انتقال پیام‌های شفاف، به‌ موقع و همدلانه
 2️⃣انطباق و عدالت: اجرای دقیق مقررات و سیاست‌های حمایتی
 3️⃣حمایت از مدیران: تجهیز رهبران میانی به ابزار ارتباط و تصمیم‌گیری

در بحران، مدیریت سرمایۀ انسانی رکن اعتماد، ثبات و هماهنگی در سازمان است.

فراتر از بحران:

🔸بازسازی فرهنگی: یادآوری ارزش‌های مشترک، تجلیل از تاب‌آوری تیم‌ها، و بازگرداندن حس تعلق.
 🔸پایش سلامت روان در بلندمدت: با گروه‌های حمایتی، مشاوره‌ها و مرخصی‌های بازیابی.
 🔸اصلاح سیاست‌ها: مطابق با واقعیت‌های تازه پس از بحران، نه وابسته به گذشته‌ای که دیگر پاسخ‌گو نیست.

 منابع انسانی باید نه فقط حافظ سیاست‌ها، بلکه حافظ امید، ثبات و انسانیت در دل ناپایداری باشد. نویسنده: سجاد رحیمی مدیسه